هوش هیجانی مهم تر است یا ضریب هوشی IQ؟ 7 روش عملی بالا بردن هوش هیجانی - وبلاگ عینک من

به گزارش وبلاگ عینک من، هوش هیجانی یا به اختصار (EI) یا (EQ) در سال های اخیر بسیار مورد توجه روانشناسان و جامعه شناسان بوده است. در حقیقت هوش هیجانی یا EQ یکی از رقبای اصلی مقوله ای به نام IQ یا ضریب هوشی و استعداد ذهنی است که تا پیش از این تصور می شد عامل اصلی موفقیت افراد مشهور و دانشمندان بزرگ بوده است. اما هوش هیجانی چیست، چه تاثیری در زندگی انسان دارد، افرادی با هوش هیجانی پایین چه خصوصیاتی دارند و 7 روش عملی برای بالا بردن و بهبود هوش هیجانی را از سایت در مجله خبرنگاران بخوانید.

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی در حقیقت توانایی و استعداد بشر در توانایی درک احساسات خود، احساسات دیگران و توانایی مدیریت آن ها در جهت رشد و پیشرفت زندگی فردی، اجتماعی و البته شغلی است. در حقیقت هوش هیجانی اساس و پایه تجربه زندگانی انسان است و می تواند در موفقیت و عدم موفقیت ما در زندگی احساسی و عاطفی تاثیر بگذارد و هم در روابط شغلی نقش بسیار محوری و کلیدی را بازی کند.

هوش هیجانی چه تاثیری در زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی فرد دارد؟

اگر بخواهیم یک تعریف واضح از هوش هیجانی داشته باشیم باید بگوییم هوش هیجانی توانایی انسان در شناخت احساسات و عواطف، توانایی در تشخیص احساسات مختلف و توانایی بیان دقیق و جزیی احساسات و مدیریت صحیح احساسات و عواطف در شرایط مختلف در جهت دستیابی به موفقیت در زندگی شخصی و اجتماعی و شغلی است. به عبارت دیگر زمانی که شما احساس خوبی ندارید ممکن است در پاسخ به این سوال که حالت چطور است فقط بگویید: بد! اما اگر هوش هیجانی استانداردی داشته باشید می توانید با جزییات این حال بد خود را برای مخاطب تشریح کنید، مثلا بگویید: احساس ناامیدی می کنم، احساس می کنم می ترسم یا مواردی از این دست.

خب برای مدیریت این احساس بد چه می کنید؟ اگر هوش هیجانی بالایی نداشته باشید احتمالا برای رها شدن از این حس با دیگران بدخلقی می کنید، حوصله فرزندتان را ندارید و با او نمی توانید درست ارتباط برقرار کنید و حتی ممکن است از شام شب که اتفاقا غذای مورد علاقه تان است به این بهانه کلی ایراد هم بگیرید. اگر هوش هیجانی بالایی داشته باشید اما قضیه فرق می نماید. به جای درگیری با همکاران، بدخلقی با زن و فرزند و خود خوری کردن تصمیم می گیرید درباره این احساس بد با همسر یا دوست تان صحبت کنید. کمی مدیتیشن کنید و سعی کنید آرام شوید چون می دانید دقیقا چه احساسی دارید و برای مدیریت کردن آن چه باید بکنید. از سوی دیگر افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند توانایی همدلی بیشتری دارند و احساسات دیگران را هم از همکار گرفته تا همسر و فرزند و سایر افراد خانواده بهتر درک می نمایند و خبر خوب این است که هوش هیجانی تا حدود زیادی یک توانایی اکتسابی است و با تمرین و پشتکار و مطالعه می توانید در جهت بهبود و بالا بردن هوش هیجانی خود گام بردارید.

بد نیست بدانید احساسات تعهد و همکاری اجتماعی را تسهیل می نمایند و وسیله ای برای نشان دادن سیگنال های اجتماعی بیرونی هستند. به عبارت دیگر ارتباطات اجتماعی بخش مهمی از روند زندگی و روابط روزمره ما را تشکیل می دهند توانایی تفسیر و واکنش نسبت به احساسات دیگران امری ضروری است. دانستن این مسئله به ما اجازه می دهد تا به احساسات دیگران به طور مناسب واکنش نشان دهیم و روابط عمیق تر و معقول تری با اطرافیان خود برقرار کنیم.

زمانی که ما با دیگران ارتباط برقرار می کنیم با هوش هیجانی خود می توانیم نشانه ها را دریافت کنیم تا به این نتیجه برسیم چگونه احساسات مان را کنترل کنیم. این نشانه ها ممکن است شامل بیان احساسات عاطفی به وسیله زبان بدن باشند. بد نیست بدانید در صورت ما حدود 90 عضله وجود دارد که از این میان 30 عضله مربوط به بروز احساسات ما نسبت به دیگران هستند. بعضی از این احساسات خوشایند و بعضی دیگر ناخوشایند هستند. البته این بدان معنی نیست که بعضی احساسات خوب و بعضی دیگر بد هستند. عواطف احساسی در خصوص احساسات غم و شادی نیستند بلکه مربوط به دسترسی به سیگنال های مهم هستند که معین می نمایند هر احساسی را ما تجربه می کنیم به حال و احوال خودمان برمی گردد. یادتان باشد که همراهی هوش هیجانی در کنار ضریب هوشی یا همان IQ موجبات موفقیت شما را فراهم می آورد و تصور موفقیت با یکی بدون دیگری ممکن نیست.

اگر این نشانه ها را دارید هوش هیجانی شما پایین است

*عدم توانایی در توصیف دقیق احساسات. در حقیقت تعداد کسانی که توانایی بیان دقیق احساسات شان را دارد زیاد نیست. از هر 100 نفر به طور متوسط 36 نفر می توانند احساسات خود را به صورت مفهومی و قابل درک بیان نمایند و بقیه به خاطر هوش هیجانی نه چندان بالا قادر به این امر نیستند.

*اگر معمولا در موقعیت هایی که باید به طور طبیعی عصبانی و برافروخته شوید هیچ واکنشی از خودتان نشان نمی دهید و بی تفاوت هستید این نشانه خوبی نیست و یکی از علائم هوش هیجانی پایین در شماست. عصبانی شدن یک واکنش طبیعی در موجودات زنده است و توانایی بروز دادن آن هم احتیاج به توانایی شما در مدیریت احساسات تان دارد.

*اگر معمولا دچار تنش و استرس هستید. بالا بردن و تقویت هوش هیجانی به این معناست که شما یاد می گیرید احساساتی نظیر عصبانیت، خشم و نگرانی را در مواقعی که ضروری است بروز دهید و به عبارت دیگر احساسات منفی و ناخوشایند خود را سرکوب نکنید. اگر معمولا احساسات منفی خود را سرکوب می کنید و در نتیجه عموما دچار استرس و دلشوره هستید هوش هیجانی شما پایین است و احتیاج به تقویت دارد.

*حریم خصوصی و حق و حقوق شما معمولا از سوی دیگران خدشه دار می گردد و شما قادر نیستید مانع از این مسئله شوید؟ روی تقویت هوش هیجانی خود کار کنید تا بتوانید از حق و حقوق خود دفاع کنید.

*اگر به جای درس دریافت از اشتباهات و جیران آن ها معمولا آن ها را به خود یادآوری می کنید و در گذشته زندگی می کنید باید هوش هیجانی خود را تقویت کنید. افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند به جای استرس و نگرانی به خاطر اشتباهات گذشته از آن ها درس گرفته و به آینده امیدوارند.

*اگر معمولا عادت دارید افراد را قضاوت کنید و بر این قضاوت بعضا اشتباه اصرار دارید هستید، زودرنج هستید و گمان می کنید دیگران آن طور که باید و شاید شما را درک نمی نمایند، ظرفیت شوخی ندارید و گمان می کنید هدف اطرافیان از شوخی کردن دست انداختن و تمسخر شماست و اغلب در خصوص دیگران دچار سوءتفاهم هستید هوش هیجانی شما پایین است.

7 روش عملی برای بهبود و بالا بردن هوش اجتماعی

1- یک دایره لغات احساسی قابل لمس و محسوس داشته باشید

با این تفاصیل به نظر می رسد اولین قدم برای به دست آوردن توانایی استفاده از عواطف احساسی به عنوان یک ابزار برای بهبود سطح زندگی عاطفی و اجتماعی، توسعه هوش هیجانی یا همان EQ است. EQ در سال 1990 توسط دو روانشناس اجتماعی، جان سلاویوی و جان مایر مورد آنالیز نهاده شد. از نظر این دو محقق هوش هیجانیبه توانایی تشخیص، درک، بیان و مدیریت احساسات خود، شناخت و درک احساسات دیگران و شناخت احساسات ما بر کسانی که در اطراف ما هستند، اشاره دارد.

در اولین گام به نظر می رسد هوش هیجانی (EQ) احتیاج به یک واژگان قابل لمس و کلامی دارد. برای مثال زمانی که واقعا احساس خشم می کنید چطور این احساس را تشخیص می دهید؟ شما ممکن است از دلایل این خشم مطلع باشید اما این دلایل به معنای احساس اصلی شما نیستند.

بعضی نشانه ها که سبب می شوند احساس کنید عصبانی هستید عبارتند از:

*خطوط پیشانی در هم می روند.

*چشمان تان ریز می گردد.

*فک می لرزد و فشرده می گردد.

*لب هایتان روی هم فشار می دهید.

*تپش قلب می گیرید.

*سرعت نفس کشیدن تان تند می گردد.

*دست تان را مشت می کنید.

با تمام این نشانه ها بدن شما برای مبارزه آماده می گردد و این نشانه ها به شما و اطرافیان می گویند که عصبانی هستید. به عبارت دیگر زمانی که شما هوش هیجانی بالایی داشته باشید می توانید با بیان کلمات و به کارگیری واژگان مناسب این عصبانیت را با دلیل و جزییات توضیح دهید. مثلا به جای این که فقط بگویید عصبانی هستم دقیقا بگویید عصبانی هستم به این دلیل که شما کارتان را خوب انجام نداده اید، دیر سر قرار حاضر شده اید، بدقولی نموده اید، به حریم خصوصی من تجاوز نموده اید یا …

2- زمانی را به نامگذاری احساسات تان اختصاص دهید

برای تقویت و بالا بردن هوش هیجانی یک راه حل عملی دیگر این است که بدون جانبداری احساسات تان را منعکس کنید. احساسات شما لزوما درست یا غلط، خوب یا بد نیستند. در واقع احساسات شما یک منبع اطلاعاتی موثق هستند که به شما یاری می نمایند تا در خصوص خودتان به خودمطلعی برسید.

حداقل دو بار در روز از خودتان بپرسید: چه احساسی دارم؟ ممکن است کمی طول بکشد تا متوجه شوید دقیقا چه احساسی دارید. احساسات خود را بشناسید و برای آن ها یک اسم معین انتخاب کنید. نامگذاری احساسات یک روش موثر و مفید برای کاهش شدت منفی احساسات یا افزایش تاثیر مثبت آنهاست. در حقیقت خودمطلعی یک روش خوب برای اصلاح و بالا بردن هوش هیجانی است.

3- ذهن خود را بر روی احساسات دیگران باز کنید

سعی کنید احساسات دیگران را درک کنید و نسبت به احساسات آن ها یک ذهن باز داشته باشید. باید این را بدانید که چندین راه برای متوجه شدن هر وضعیت خاص وجود دارد. زمانی که شخصی احساسش را به هر دلیل نشان نمی دهد باید متوجه شوید که دلیل این مسئله چیست؟ سعی کنید به این مسئله از دیدگاه خودتان نگاه کنید. یک راه خوب تمرین این مسئله گوش دادن به بحث های رادیویی یا تلویزیونی است. سعی کنید هر دو طرف بحث را در با ظرافت و تیزبینی در نظر بگیرید و برای خودتان سوال طرح کنید و به آن ها پاسخ دهید.

4- از تاثیر خود بر دیگران مطلع باشید

در خصوص تاثیر خود بر دیگران مطلع باشید و نظر دیگران را در خصوص خود بپرسید. برای هر بازخوردی آماده باشید. دیگران ممکن است با دید بازتری به شما نگاه نمایند و دیدگاه متفاوتی نسبت به شما داشته باشند. در این مورد هم هدف سنجش درست و غلط نیست. برای بالا بردن هوش هیجانی دانستن این که درک افراد نسبت به مسائل مختلف متفاوت است و پیامدهای آن هم متفاوت است امری مهم است. از فرد یا افرادی که می شناسید و به آن ها اعتماد دارید بپرسید که چگونه وقتی احساساتی می شوند واکنش نشان می دهند.

ممکن است با نظر طرف مقابل موافق باشید یا مخالف اما حسن این روش در این است که به شما یاری می نماید نقاط کور خود را بهتر ببینید و متوجه شوید که آیا رفتارها و اعمال شما آن تاثیری که انتظارش را دارید روی دیگران و به خصوص اطرافیان تان می گذارید یا خیر.

5- مشاهده واکنش های احساسی شما

یک روش عملی دیگر برای بهبود و بالا بردن هوش هیجانی این است که ببینید چگونه احساسات و رفتار شما به هم متصل هستند و متوجه شوید زمانی که احساسات خاصی را تجربه می کنید چگونه باید عمل کنید. برای مثال آیا زمانی که احساس ناامنی و خجالت می کنید از تصمیم خود صرف نظر می کنید و عقب نشینی می کنید؟

6- مسئولیت رفتار خود را به عهده بگیرید

یک روش عملی موثر برای بهبود و بالا بردن هوش هیجانی این است که مسئولیت رفتار و اعمال خود را به عهده بگیرید. احساسات و رفتار شما از وجود شما نشات می گیرند و مسئولیت آن ها متوجه شخص دیگری نیست. شما مسئول تمام احساسات، اعمال و واکنش هایی هستید که در قبال دیگران انجام می دهید.

7- صداقت عاطفی را تمرین کنید

برای بالا بردن هوش هیجانی باید این را یاد بگیرید که احساسات خود را مدیریت کنید. شما کافی است این کار را زمانی انجام دهید که به صورت محسوس از احساسات خود مطلع می شوید. صداقت عاطفی را تمرین کنید و آنقدر شفاف باشید که افراد به راحتی بتوانند احساس شما را بخوانند و با شما ارتباط برقرار نمایند. نکته امیدوار نماینده این است که برخلاف ظرفیت هوشی IQ، هوش هیجانی یا EQ یک قابلیت اکتسابی است. کافی است تمرین کنید، مطالعه کنید و از دیگران در این زمینه یاری و مشاور بگیرید. برای بالا بردن هوش هیجانی شما باید با راه حلهای عملی رفتارهای خود را تقویت کنید و ارتقا ببخشید و برای رسیدن به این منظور مدام در حال تمرین و ممارست باشید.