آیین دیگ جوش ثبت ملی می گردد؟ ، این دیگ برای خدا می جوشد - وبلاگ عینک من

به گزارش وبلاگ عینک من، یکی از رسوم کهن در شهرستان های جهرم، خفر، فیروزآباد، کازرون و بعضی دیگر از مناطق استان فارس، برپایی آیین دیگ جوش برای باران خواهی و شکرگزاری به درگاه خدای سبحان است که به علت فراگیری آن، قابلیت ثبت به عنوان میراث ناملوس ملی فارس را دارد.

دیگ جوش در لغت نامه مشخص به معنای نوعی آش کم بها که فقیران و معمولاً درویشان خانقاه خورند، آمده است و در لغتنامه عمید به معانی خوراک ساده ای که در دیگ جوشانده و بپزند و آشی که در خانه یا خانقاه طبخ نمایند و میان همسایگان یا درویشان قسمت نمایند، گفته می گردد که به آن دیگپخت نیز گویند.

اما در اصطلاح عامه مردم شهرستان خفر و بخش سیمکان شهرستان جهرم، دیگ جوش نوعی دعوت به مهمانی به صرف ناهار است که برای شکرگذاری از برداشت محصول، دعای بارش باران یا ادای نذر در دو زمان میانه پاییز با بهار انجام می گردد.

در دیگ جوش معمولاً برنج و گوشت کامل در دیگ هایی بزرگ پخته و بین مهمانان مراسم تقسیم می گردد. هرچند قدمت این مراسم را به 250سال قبل منتسب می نمایند، اما با توجه به قربانی، باران خواهی و شکرگذاری از برداشت محصول و مکان برگزاری که معمولاً در جوار امامزادگان و درختان کهنسال و طبیعت است، به نظر می رسد این رسم پیشینه کهن تری داشته باشد.

دیگجوش البته به نوعی سنت صوفیانه در گذشته نیز گفته می شد که صوفیان با آداب خاصی گوشت حیوانی را به صورت کامل در دیگی می پختند و طی مراسمی خاص برای بخشایش و پوزش از گناه به نزد شیخ و مراد می بردند که در صورت پذیرش شیخ، آن گناه بخگردده شمرده می شد. آداب این مراسم مفصل و پر از جزئیات بوده و به تفصیل در کتب صوفیه و به ویژه در فرقه نعمت اللهیه ذکر شده است.

این گونه مراسم و سنت های بومی محلی قابلیت جذب گردشگر و توریست طبیعت گرد در فارس به ویژه در فصل زمستان که بیشتر نقاط کشور دارای هوای سرد هستند داراست؛ زیرا فارس دارای هوای بسیار مطبوع و دلپذیر است و کوشش مسئولان برای زنده نگه داشتن و احیای این مراسم و سنت های زیبا و باصفای قدیمی بسیار مهم است.

رسم دیگ جوش در سیمکان جهرم و خفر

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.

فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4

رسم دیگ جوش در شهرستان خفر معمولاً در فصل بهار و برای شکرگذاری از برداشت محصول انجام می گردد.

دهیار روستای باغ کبیر خفر در این زمینه گفت: هزار و 500 نفر از مردم این روستا در قالب 300 خانواده، به شکرانه برداشت محصولات کشاورزی و باغی هرسال در مراسم دیگ جوش برگزار می نمایند.

دهقان با بیان این که دیگ جوش یک مراسم سنتی است اضافه کرد: در این مراسم، مردم روستا به زیارت امامزاده می فرایند و در آن جا با پخت غذا به صورت دست جمعی و توزیع محصولات کشاورزی خود، از نعمات خداوند سپاسگزاری می نمایند.

وی گفت: حفظ و احیای سنت هایی همچون صله رحم، دید و بازدید دوستان و برطرف کدورت، از جمله اهداف برگزاری این مراسم است.

مراسم دیگ جوش قدمتی 250 ساله دارد و هر سال در ابتدای زمستان در روستای باغ کبیر خفر برگزار می گردد.

روستای باغکبیر در 50 کیلومتری بخش خفر شهرستان جهرم واقع شده است.

مراسم سنتی دیگ جوش در جوار امامزاده شاه گلاله روستای بالاشهر شهرستان خفر نیز هر سال برگزار می گردد.

روستای قالینی و دیگ جوش

برخی از اهالی روستای قالینی در خفر نیز به دلیل اعتقاد به این دو امامزاده سبزپوشان و دست ناپیدا و برای گرهگشایی کارشان نذر می نمایند و دیگ جوش می دهند. دیگ جوش در این روستا معمولاً در فصل بهار و در جوار آرامگاه امامزاده دست ناپیدا انجام می گردد. منظور از دیگ جوش در این روستا، ذبح و طبخ گوشت گوسفند و دعوت از اهالی روستا به صرف ناهار است.

در جوار مقبره امامزاده ابراهیم در روستای نعمت آباد،در 13 کیلومتری جنوب شرق شهر خفر نیز هرسال در اول بهار و پاییز هر سال، مراسم دیگ جوش در کنار این بقعه برگزار می گردد. در میان همه روستاهای خفر، اما در روستای برایجان مراسم دیگ جوش هر از چندسال یک بار در کنار صحرای چنار برگزار می گردد که درخت چناری کهنسال و بزرگ و چشمه ای روان دارد و معمولاً حالت نذری دارد.

ین مراسم همچنین کنار امامزاده شاهزاده محمد برگزار می گردد و با محتوای دعای باران و همچنین برطرف کینه و کدورت از میان اهالی با هدف تحکیم وحدت و یکپارچگی برپا می گردد. این مراسم همچنین در روستای خنک در جوار امامزاده شاه زند برگزار می گردد.

اهالی بخش سیمکان شهرستان جهرم به ویژه در روستاهای جرمشت بالا و پایین و بادنجان نیز رسم دیگ جوش را در کنار امامزادگان برگزار می نمایند.

مراسم دیگ جوش برای بارش باران در روستای بادنجان در امامزاده سیدابوالقاسم برگزار می گردد. در روستاهای جرمشت بالا و پایین دیگ جوش مراسمی برای طلب باران در اواخر زمستان(بهمن ماه) است که در آن اهالی به امامزاده روستا می فرایند و در محوطه آنجا ناهار که معمولاً گوشت و برنج است، در دیگ هایی بزرگ می پزند و در کنار فامیل و بستگان صرف می نمایند.

شهرستان جهرم در فاصله 193 کیلومتری از جنوب شرقی شیراز واقع شده است.

رسم دیگ جوش در میمند و کازرون

مردم بخش میمند شهرستان فیروزآباد نیز به شکرانه برداشت محصولات کشاورزی و باغی در پاییز، طلب بارش باران و پایداری دوستی ها در مراسمی با عنوان دیگ جوش گرد هم می آیند.

مراسم دیگ جوش در این منطقه قدمتی 250 ساله دارد و هر سال در ماه آخر پاییز در روستای کنگ میمند برگزار می گردد.

مردم این بخش با حضور در جوار امامزاده شاه عطاء الله از نوادگان امام حسن مجتبی(ع)، با پخت غذا در دیگ های بزرگ و کوچک از میهمانان پذیرایی می نمایند.

این مراسم همچنین با انجام بازی های محلی مانند طباب کشی و خواندن آوازهای محلی همراه است.

روستای گنک در 10 کیلومتری شرق شهر میمند واقع شده است.

مراسم دیگ جوش در بخش جره و بالاده کازرون نیز برگزار می گردد و طی آن، آشی به نام اُو آش نیز پخته می گردد. اهالی این بخش به شکرانه کشت گندم و پیاز و محصولات کشاورزی خود و به شکرانه نزول اولین باران، پس از سرانجام کاشت محصولات کشاورزی، ضمن دعوت از اقوام و خویشان خود که در تمام نقاط کشور ساکن هستند در اولین روز آدینه سرانجام فصل کشت در محل امامزاده پیر علوی این بخش جمع می شوند و ضمن راز و احتیاج و عبادت به زیارت این امامزاده گرانقدر می پردازند.

در سرانجام به صورت دسته جمعی ناهار خود را در محوطه امامزاده صرف می نمایند. از دیگر برنامه های این مراسم پخت آش سنتی توسط زنان روستا و توزیع و صرف آن در همان محل است که به او آش معروف است.

از چند روز قبل اهالی تاریخ برگزاری این مراسم را به همدیگر اطلاع میدهند و همه اقوام و خویشان دور و نزدیک از تمام نقاط کشور دور هم جمع می شوند و ساکنین این بخش نیز در هر جایی که اقامت داشته باشند سعی می نمایند در این روز خود را به بخش برسانند.

این آیین که به مراسم سیزده به در شبیه است این اقوام و خویشان با جمع شدن به دور هم ضمن صله رحم به گشت وگذار در طبیعت و بازدید از نرگسزارهای خوش عطر و بوی این منطقه می پردازند و با شادی و صلح و صفا و دید و بازدید، در صورت وجود ناراحتی یا کدورتی در بین اهالی، این کدورت ها نیز مرتفع می گردد. محل این مراسم نیز امامزاده پیر علوی در روستای جره در 5کیلومتری شهر بالاده و 50 کیلومتری شهر کازرون و 150 کیلومتری شیراز است.

دیگ جوش همچنین در شهرستان خرامه در جوار امامزاده عقیل(ع) برگزار می گردد. در باور مردم خرامه دیگ جوش مراسم نذری است که پس از دریافت حاجت از یک امامزاده برگزار شده و در این مراسم فرد حاجت گرفته، در همان امامزاده از اقوام خود برای صرف نذری دعوت می نماید. عشایر خرامه همچنان این سنت را زنده نگه داشته اند.

امامزاده عقیل (ع) فرزند امام جعفر صادق (ع) در 5 کیلومتری شمال شهر خرامه واقع شده است.

فعالان فرهنگی و دوستداران میراث کهن ایران زمین در استان فارس کوشش می نمایند تا آیین سنتی دیگ جوش در فهرست میراث معنوی این سرزمین به ثبت برسد.

منبع: ایرنا