مقدمات تزریق گاز ترکمنستان به منطقه ها شمالی ایران فراهم شد - وبلاگ عینک من

به گزارش وبلاگ عینک من، قرارداد سوآپ گازی ایران و ترکمنستان به منظور انتقال این گاز به آذربایجان در سفر رئیس جمهور به ترکمنستان به وسیله وزرای نفت ایران، ترکمنستان و آذربایجان امضا شد.

براساس این قرارداد سالانه بین 1.5 تا 2 میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد خط لوله شمالی کشور شده و به جمهوری آذربایجان تحویل داده می گردد که این مسئله می تواند موجب پایداری گاز در فصل سرما در استان های شمالی کشور گردد و در عین حال برای کشور درآمدزایی هم داشته باشد چراکه ایران بعد از انتقال این گاز به جمهوری آذربایجان مبلغی را به عنوان سوآپ فی دریافت می نماید.

ورود ایران به یک قرارداد سه جانبه تامین انرژی و قرار گرفتن در راستا استراتژیک انتقال گاز می تواند در آینده ضمن افزایش همکاری های منطقه ای، از بروز تنش های سیاسی با همسایگان جلوگیری کند.

ترکمنستان چهارمین کشور دارای مخازن گازی در جهان است و واردات گاز از این کشور برترین راه چاره برای تأمین گاز منطقه ها شمالی و شمال شرقی است که همه ساله با افت فشار گاز روبرو می شوند. یکی دیگر از مزایای گاز ترکمنستان قیمت پایین آن نسبت به سایر کشورهاست.

قرارداد واردات گاز از ترکمنستان در سال 1375 برای مدت 25 سال منعقد شد. به موجب این قرارداد قرار بر واردات روزانه حدود 26 میلیون متر مکعب و سالانه بین 8 تا 10 میلیارد مترمکعب از این کشور شد؛ البته طبق اصلاحیه اواخر 2009، روزانه 19.5 میلیون مترمکعب و سالانه 6 میلیارد مترمکعب به این میزان اضافه شد.

خط لوله گاز اول ایران و ترکمنستان در سال 74 شروع به کار کرد و به منظور افزایش ظرفیت تجارت گاز در دولت نهم و دهم احداث خط لوله دوم گاز کلید خورد و چندین فاز آن نیز افتتاح شد. در سال 86 ترکمنستان به طور ناگهانی خواهان افزایش چندین برابری قیمت گاز شد. در اواخر دولت دهم در بازپرداخت ها مشکل پیش آمد و دولت وقت برای برطرف این مشکل، صادرات کالا نظیر صادرات کامیون، محصولات پتروشیمی، اتوبوس و لوله، اجرای پروژه های عمرانی و ارائه خدمات فنی-مهندسی را به طرف مقابل پیشنهاد می نماید که مورد موافقت ترکمنستان نیز قرار می گیرد.

با این شیوه بازپرداخت تا انتهای دولت دهم بخشی از بدهی حدود 600 میلیون دلار باقی می ماند. در شهریور 92 وزارت نفت دولت یازدهم با تغییر شیوه تسویه بدهی دو طرف، خود را ملزم به پرداخت دیرکرد مبلغ نیز به صورت نقدی کرد اما با عدم توان پرداخت این مبلغ در سال 95 کشور ترکمنستان بدهی خود را به همراه دیرکرد آن حدود 2 میلیارد دلار بیان کرد. با توجه به اینکه ایران توان پرداخت یک باره این مبلغ را نداشت صادرات گاز ترکمنستان به ایران متوقف شد.

دولت سیزدهم پس از اینکه سکان امور را در دست گرفت، مذاکرات خود را با ترکمنستان شروع کرد. آنطور که معین است اصلی ترین موضوع مورد مناقشه طی این مذاکرات، چگونگی شیوه تسویه حساب 2 میلیارد دلار جریمه ایران است. به نظر می رسد پرداخت بخشی از مبلغ به صورت نقدی، تهاتر با کالا و ارائه خدمات فنی مهندسی از جمله گزینه های ایران برای تسویه حساب با طرف ترکمن باشد.

عملیات سوآپ به این معناست که ترکمنستان گازی را با حجم و کیفیت معین در نقطه صفر مرزی در منطقه شمال شرقی کشور تحویل ایران می دهد و ایران مشابه همان گاز را از لحاظ کیفیت و حجم باید در نقطه صفر مرزی جمهوری آذربایجان به این کشور تحویل دهد.